Veelgestelde vragen

Heb je een specifieke vraag over mantelzorg? Lees hier de antwoorden op vragen die we vaak van mantelzorgers horen.

Wat is mantelzorg?
Mantelzorg is zorg die u langere tijd geeft aan iemand in uw directe omgeving die ziek is. U verdient hier geen geld mee. Het gaat bijvoorbeeld om zorg voor een familielid, buurman/vrouw of vriend die een ziekte, handicap of psychische aandoening heeft.

Mantelzorg is niet de normale, alledaagse zorg die gezinsleden gewoonlijk aan elkaar geven. De zorg die ouders geven aan hun gezonde kinderen is dus geen mantelzorg, maar normale zorg. Deze normale zorg wordt ook wel ‘’gebruikelijke zorg’’ genoemd.

Mantelzorg is ook niet hetzelfde als vrijwilligerswerk. Mantelzorg overkomt je doordat iemand in je naaste omgeving onverwacht ziek wordt. Voor vrijwilligerswerk kies je bewust uit vrije wil.

Kinderen en jongeren zijn mantelzorger als zij opgroeien in een gezin waar zorg is vanwege ziekte van een van de gezinsleden. De jonge mantelzorger hoeft dus niet perse zelf voor iemand te zorgen om toch al mantelzorger te zijn.

Kan ik mantelzorg aanvragen?
Mantelzorg kan niet worden aangevraagd. Als u zelf mantelzorger bent, kunt u wel hulp bij uw eigen mantelzorgtaken proberen aan te vragen. Dit zou eventueel kunnen bij:

• andere familieleden, die misschien ook mee willen helpen
• vrijwilligers: voor bijvoorbeeld een klusje, voor gezelschap of steun. Er is binnen U Centraal voor iedere wijk een wijkcontactpersoon die u kan helpen bij het vinden van een vrijwilliger: neemt u hiervoor contact op met Mantelzorg Utrecht 030 236 1740
• betaalde zorgverleners: voor huishoudelijke hulp of verpleegkundige hulp. U moet hiervoor eerst een indicatie aanvragen, u kunt hiervoor terecht bij het WMO-loket van de gemeente Utrecht (telefoon 030 – 286 95 00), of bij het Buurtteam in uw buurt of bij een thuiszorgorganisatie.

In Utrecht geeft Mantelzorg Utrecht ondersteuning aan mantelzorgers in de vorm van informatiebijeenkomsten, cursussen, waarderingsdagen, een telefonisch spreekuur (van 10 tot 12 uur), lotgenotengroepen en het tijdschrift MantelMaggezien.

Wordt mantelzorg vergoed?
Mantelzorg is onbetaald. Er zijn in sommige gevallen wel vergoedingsmogelijkheden:

• degene voor wie u zorgt is vrij om u een vergoeding uit eigen middelen te geven.
• Via het persoonsgebonden budget (PGB) dat onder voorwaarden ter beschikking wordt gesteld om benodigde zorg in te kopen. Een zorgvrager met een PGB kan – onder voorwaarden – uit het PGB zorg vergoeden die de mantelzorger geeft. De organisatie voor mensen met een pgb is Per Saldo.
• Via de belastingaangifte. Kosten die u maakt als mantelzorger voor de ander zijn bijna nooit aftrekbaar. Zeer beperkt zijn reiskosten aftrekbaar voor de mantelzorger. Via de jaarlijkse belastingaangifte heeft degene die zorg nodig heeft zèlf wel meer aftrekposten: zie Belastingdienst voor verdere info. 
• de gemeente Utrecht biedt in sommige situaties een vergoeding aan bij de kosten die door mantelzorg kunnen ontstaan:
  • 75% korting op parkeerkosten in de stad Utrecht.
  • reiskostenvergoeding voor mensen met een laag inkomen (voor ritten naar instellingen/ziekenhuizen die meer dan 30 km ver zijn)
  • bijzondere bijstand voor mensen met een laag inkomen.
  • als u meer dan 8 uur per week mantelzorg geeft, bent u automatisch verzekerd bij de Gemeente voor schade door ongevallen tijdens het zorgen en voor schade aan eigendommen door het zorgen.
    Let op: u kunt de schade alleen bij ons melden wanneer deze niet is verzekerd door een andere verzekering. Denk bijvoorbeeld aan een autoverzekering, zorgverzekering, particuliere aansprakelijkheidsverzekering, telefoonverzekering enzovoort. Meer informatie bij: Gemeente Utrecht

Zie: Gemeente Utrecht of bel de gemeente: telefoon 14 030

• Informeer bij uw eigen zorgverzekeraar of bij die van degene voor wie u zorgt en informeer naar vergoedingen zoals bijv. voor een mantelzorgconsulent
• Begeleiderspas Openbaar Vervoer (gratis) voor de mantelzorger als degene voor wie u zorgt niet meer zelfstandig met de trein of bus kan reizen
• Meer informatie over vergoedingen op de site van MantelzorgNL

Is mantelzorg verplicht?
Niemand kan worden verplicht tot het verlenen van mantelzorg. Dat dat wel zo lijkt, komt doordat bij de indicatiestelling het begrip gebruikelijke zorg wordt gehanteerd. Dit is de normale dagelijkse zorg van gezinsleden en huisgenoten voor elkaar, bijvoorbeeld de zorg voor het huishouden of de zorg voor kinderen.

Voor gebruikelijke zorg kunt u geen professionele hulp krijgen, omdat van een inwonende, gezonde huisgenoot wordt verwacht dat deze de huishoudelijke taken op zich neemt. Het maakt daarbij niet uit of deze mantelzorger een baan heeft. Van een inwonend kind t/m 18 jaar wordt echter nooit verwacht dat hij of zij huishoudelijke of zorgtaken verricht.

Voor persoonlijke verzorging (wassen, aankleden etc.) kan professionele zorg worden aangevraagd als de zorg langer dan drie maanden nodig is.

Het kan voorkomen dat er zorg is, die u niet zomaar over kunt dragen aan iemand anders. Bijvoorbeeld doordat degene waar u voor zorgt alleen ù vertrouwd en u op onverwachte momenten nodig heeft. In dat soort situaties is mantelzorg nog steeds niet verplicht, maar komt dat er in de praktijk wel op neer. U kan er dan voor uw gevoel 24 uur per dag mee bezig zijn. Deze zorg kan uiteindelijk voor u te intensief en belastend worden, waardoor het toch nodig is, om te kijken naar andere mogelijkheden voor hulp. Om mantelzorger te kunnen blijven, moet u immers ook goed voor u zelf zorgen.

Wat is het verschil tussen mantelzorg en professionele zorg?
Professionele zorg wordt beroepsmatig geleverd tegen betaling, hiervoor is een diploma nodig. U kunt professionele zorg aanvragen bij de gemeente of bij de zorgverzekeraar, als er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Mantelzorg verleen je doordat iemand in uw naaste omgeving ziek is, u doet dit omdat het een familielid of vriend is die hulp nodig heeft. U verdient er geen geld mee.

Hoe kom ik aan een mantelzorgverklaring?
Een officieel bewijs dat iemand mantelzorger is bestaat niet. De wet regelt dat uitsluitend de gemeente een verklaring van mantelzorg mag vragen aan de huisarts, de wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen partijen.

Toch vragen veel organisaties om bewijs dat je mantelzorger bent. Bijvoorbeeld in de volgende gevallen: als een mantelzorger medehuurderschap aanvraagt, een urgentieverklaring aanvraagt voor een sociale huurwoning of als de mantelzorger verzoekt om vrijstelling van sollicitatieplicht. Wordt u gevraagd aan te tonen dat u mantelzorger bent? Vraag de huisarts, wijkverpleegkundige om een verklaring waaruit uw mantelzorgrelatie blijkt. Doe er bewijzen bij waaruit blijkt dat de zorgvrager hulpbehoevend is, zoals blijkt uit een kopie van de Wmo-, Wlz- of Zvw-indicatie.

Mantelzorg Utrecht kan u een verklaring geven waaruit blijkt dat u ingeschreven staat als mantelzorger (dit is dus geen bewijs van het feit dat u werkelijk mantelzorger bent).

Informeer belangrijke partijen tijdig dat u mantelzorger bent.

Wie helpt mij met vragen over: regelingen, procedures, administratie?
Bent u mantelzorger en heeft u vragen over regelingen, procedures en de bijbehorende administratie? Dan zijn er verschillende mogelijkheden, u kunt naar:

• de Sociaal Juridisch Medewerker van uw Buurtteam
• de mantelzorgmakelaar bij Mantelzorg Utrecht geeft informatie over wet- en regelgeving
• een vrijwilliger van U Centraal
• de onafhankelijk cliëntondersteuner
• een zorgmakelaar via zorgverzekeraar (afhankelijk van uw verzekeringspakket)
• De landelijke organisatie voor mantelzorgers is MantelzorgNL. U kunt op de website terecht voor uitgebreide informatie over wet- en regelgeving. U kunt voor informatie, steun en advies ook bellen naar de mantelzorglijn: 030 - 760 60 55 (op werkdagen tussen 9-16 uur).

Wat is ‘mantelzorgwaardering’?
Elke gemeente is verplicht om mantelzorgwaardering te bieden, maar elke gemeente mag zelf bepalen waaruit die ondersteuning bestaat.
De Gemeente Utrecht en Mantelzorg Utrecht biedt mantelzorgwaardering door het organiseren van waarderingsdagen (dagje uit) en geschenken voor mantelzorgers. Op onze waarderingspagina vind je meer informatie. Daarnaast is ook de Dag van de Mantelzorg een blijk van waardering voor mantelzorgers en wordt er aan iedere ingeschreven mantelzorger een kleine attentie gegeven in de vorm van een cadeaubon. 

Als u zich inschrijft bij Mantelzorg Utrecht, krijgt u informatie over deze dagen (en over de andere activiteiten van Mantelzorg Utrecht) toegestuurd. Inschrijven kan hier: inschrijven